Blog 4: Ik ben niet je moeder

Voor de vrouw die draagt

Misschien lees je dit omdat je moe bent op een manier die je niet goed kunt uitleggen. Niet uitgeput, maar leeg. Alsof je altijd iets vasthoudt wat eigenlijk niet van jou is. Je functioneert, je regelt, je voelt haarfijn aan wat er speelt in je relatie, en toch klopt er iets niet meer.

Dit verhaal is voor jou.

In deze blog ga ik in op de dynamiek van zorgen en dragen in relaties, bekeken vanuit het model van de transactionele analyse. Dat klinkt misschien theoretisch, maar het is vooral een manier om woorden te geven aan iets wat veel vrouwen al lang voelen. Het helpt om te begrijpen wat er gebeurt als jij steeds meer verantwoordelijkheid draagt in een relatie, welke plek je dan inneemt en wat dat kan oproepen in de ander.

De transactionele analyse gaat ervan uit dat we verschillende delen in onszelf hebben. Zonder het ingewikkeld te maken: een zorgend en sturend deel, een volwassen en gelijkwaardig deel, en een jonger, kindlijk deel. Afhankelijk van de situatie stappen we in het ene of het andere.

Als jij degene bent die overzicht houdt, die aanvoelt hoe het gaat, die opvangt wat niet wordt uitgesproken, dan is de kans groot dat je in je zorgende, dragende deel terecht bent gekomen. In de transactionele analyse noemen we dat het ouderdeel. Dat deel is krachtig en heeft je veel gebracht.

Omdat het ooit nodig was.

Omdat jij hebt geleerd dat zorgen, aanpassen en dragen hielpen om veiligheid te creëren. Misschien was jij degene die de sfeer aanvoelde, die verantwoordelijkheid nam als anderen dat niet deden. Wat ooit werkte, werd vertrouwd. En wat vertrouwd is, neem je mee in je volwassen relaties.

In een partnerrelatie voelt dit vaak logisch. Jij ziet het. Jij kunt het. Jij houdt het geheel bij elkaar. Maar wat vaak onbedoeld gebeurt, is dat deze beweging invloed heeft op de dynamiek tussen jullie. Op het moment dat jij steeds meer in het ouderdeel gaat staan, wordt het voor de ander lastiger om volledig in zijn volwassen plek te blijven.

Dat kan zich op verschillende manieren uiten, en veel vrouwen herkennen dit bij hun partner.

De ene man wordt stiller en aangepast. Hij laat beslissingen aan jou over, zegt dat hij het niet zo goed weet, gaat mee met wat jij vindt. Aan de buitenkant lijkt het misschien harmonieus, maar van binnen voel jij dat je alleen staat.

Een andere man reageert juist tegenovergesteld. Hij wordt boos, prikkelbaar of defensief. Hij kan in uitbarstingen schieten, zich verzetten tegen jouw bemoeienis of juist alles wat jij zegt ter discussie stellen. Dit is het rebellische kinddeel dat in verzet komt tegen wat als sturing of controle wordt ervaren.

Weer een ander trekt zich terug. Hij verdwijnt in werk, hobby’s of stilte. Niet uit onverschilligheid, maar omdat hij geen plek meer voelt waarin hij volwassen kan zijn.

Belangrijk om hier te benoemen: dit betekent niet dat jij ‘gelijk’ hebt en hij ‘fout’ is. Het betekent ook niet dat jij hem dwingt in een kindplek. Wat het wel betekent, is dat jullie samen in een dynamiek terecht zijn gekomen waarin jouw zorgende beweging zijn volwassen plek minder uitnodigt.

En hier zit een belangrijk punt van verantwoordelijkheid. Want hoewel jouw ouderdeel ooit nodig was en begrijpelijk is, is het in een partnerrelatie niet helpend. Door te dragen, over te nemen en voor te zijn, ontneem je onbewust ruimte voor gelijkwaardigheid. Dat is geen schuld, maar wel iets om eerlijk naar te kijken.

Voor jou voelt het vaak alsof je geen keuze hebt. Als jij het niet doet, gebeurt het niet. Als jij loslaat, valt het misschien uit elkaar. Dus draag je nog iets meer. Tot je merkt dat je niet meer in verbinding bent, maar in functie. Dat verlangen plaatsmaakt voor verantwoordelijkheid.

Vanuit de transactionele analyse gezien houdt deze dynamiek zichzelf in stand zolang jij in het ouderdeel blijft en de ander reageert vanuit zijn kinddeel, aangepast of rebels. De relatie werkt, maar stroomt niet meer.

De beweging terug begint bij jou. Niet door hem te veranderen, maar door jouw eigen plek te onderzoeken. Door te voelen waar je draagt wat niet van jou is. Door te stoppen met oplossen, sturen of reguleren wat bij de ander hoort.

Dat moment is spannend. Want als jij terugstapt naar je volwassen plek, verandert het systeem. Dan kan de ander zijn volwassen plek innemen, of niet. Maar wat er in ieder geval gebeurt, is dat jij jezelf terughaalt.

Dit verhaal gaat niet over schuld of gelijk. Het gaat over bewustzijn. Over volwassen worden in verbinding.

Ik ben niet je moeder.

Ik ben een vrouw.

En ik wil je partner zijn.