Blog 3: Als vriendschap ‘uit’ gaat

Vriendschappen zijn een van de meest waardevolle verbindingen in ons leven. Ze bieden liefde, veiligheid en een gevoel van herkenning. Maar wat gebeurt er als een vriendschap eindigt? Door een ruzie, omdat jullie uit elkaar groeien, of omdat je merkt dat de energie niet meer wederzijds is? Het verlies kan diep snijden, niet alleen door wat je mist, maar ook door wat het in jezelf raakt. Vaak zijn deze pijnpunten verbonden aan hoe je ooit hebt geleerd om contact te maken – iets wat we aan de hand van de Contactcirkel beter kunnen begrijpen. De Contactcirkel, ontwikkeld door Wybe Veenbaas en Piet Weisfelt en geïnspireerd op de ‘Bonding Cycle’ van George Kohlrieser, laat zien hoe we omgaan met verbinding, verlies en rouw. Het biedt niet alleen inzicht in relaties, maar ook in de patronen die we vanuit onze jeugd meenemen naar onze volwassen vriendschappen.

Wat je verleden je leert over contact

We leren contact maken door de ervaringen die we als kind hebben opgedaan met hechting. Hoe reageerden je ouders, verzorgers of omgeving toen je contact zocht? Werd je gezien en erkend in je behoeften? Of werd je misschien genegeerd, bekritiseerd, of moest je jezelf aanpassen om verbinding te behouden? Deze vroege ervaringen vormen een blauwdruk voor hoe je later in je leven omgaat met vriendschappen.

Misschien herken je je in een van deze patronen:

• Je klampt je vast aan vriendschappen, uit angst om verlaten te worden.

• Je trekt je terug als iemand dichtbij komt, omdat je onbewust bang bent dat je toch niet goed genoeg bent.

• Je past jezelf aan om een ander tevreden te houden, ook als dat ten koste gaat van je eigen behoeften.

• Je ontwijkt conflicten, omdat je bang bent dat de ander je afwijst als je eerlijk bent.

Deze patronen zijn onbewust en hebben ooit gediend om jezelf te beschermen. Maar ze kunnen in je volwassen vriendschappen leiden tot scheefgroei of pijn, vooral als de dynamiek niet in balans is.

De Contactcirkel in vriendschappen

De Contactcirkel laat zien hoe we verbinding ervaren, maar ook hoe we reageren als die verbinding onder druk komt te staan. Hieronder zie je hoe deze fases zich kunnen vertalen naar vriendschappen en je eigen gedrag:

1. Welkom en Contact
   Als kind leerde je in deze fase hoe je welkom was in de wereld. Werd je begroet met liefde en enthousiasme? Dan ben je waarschijnlijk goed in staat om nieuwe vriendschappen aan te gaan. Maar als je dit gemist hebt, kan het voelen alsof je je altijd moet bewijzen om erbij te horen.

2. Hechten en Veerkracht
   Hier gaat het om emotionele veiligheid. Als je vroeger veiligheid voelde in je hechting, ben je waarschijnlijk goed in het bouwen van diepgaande, veerkrachtige vriendschappen. Maar als dit niet het geval was, kan het zijn dat je geneigd bent je vast te klampen aan vriendschappen, of juist afstand te bewaren.

3. Verbinding en Intimiteit
   Deze fase draait om jezelf laten zien in een vriendschap: je kwetsbaarheden, je vreugde, maar ook je grenzen. Als je geleerd hebt dat je emoties er mochten zijn, durf je waarschijnlijk ook in vriendschappen eerlijk te zijn. Maar als je hebt geleerd dat emoties ongewenst waren, kun je moeite hebben om intiem contact te maken, waardoor je je eenzaam voelt, zelfs in vriendschappen.

4. Verlies en Afscheid nemen
   Hoe werd je als kind geleerd om met verlies om te gaan? Kreeg je ruimte om te rouwen, of moest je “gewoon doorgaan”? Dit bepaalt vaak hoe je omgaat met het einde van een vriendschap. Misschien negeer je het verlies of minimaliseer je het ("het was toch niet zo belangrijk"). Of je blijft hangen in boosheid of verdriet, omdat je niet geleerd hebt hoe je verlies kunt integreren.

5. Rouwen en Integreren
   In deze fase voel je wat de vriendschap voor je betekende. Het verdriet mag er zijn, maar ook het inzicht: wat heb je geleerd? Als je rouw eerder in je leven mocht doorvoelen, kun je dit verlies vaak beter een plek geven. Maar als rouw in je jeugd werd vermeden of ontkend, kan deze fase overweldigend voelen.

6. Betekenis geven en Roeping
   Uiteindelijk kun je terugkijken op de vriendschap en ontdekken wat het je heeft gebracht, zelfs als die is geëindigd. Deze fase vraagt om reflectie en moed: wat wil je anders doen in toekomstige vriendschappen? Wat zegt deze ervaring over je eigen behoeften en patronen?
   
   

Herken je je patronen?

Wanneer een vriendschap eindigt, raakt dat vaak aan deze oude hechtingspatronen. Misschien klamp je je vast aan het verleden, omdat je bang bent dat je nooit meer zo’n diepe band zult vinden. Of je ontwijkt de pijn en duikt meteen in een andere vriendschap, zonder echt te verwerken wat je hebt meegemaakt. De Contactcirkel nodigt je uit om deze patronen te herkennen en te doorbreken.

Enkele vragen die je jezelf kunt stellen:

• Wat heb ik geleerd over contact maken in mijn jeugd?

• Hoe reageer ik als een vriendschap onder druk staat?

• Wat vind ik spannend aan afscheid nemen of rouwen?

Door stil te staan bij deze vragen, krijg je inzicht in hoe je je huidige (of afgelopen) vriendschappen onbewust hebt vormgegeven. Dit geeft je de kans om bewuster keuzes te maken en gezonde, evenwichtige vriendschappen aan te gaan.

Tot slot: Verbinding en jezelf terugvinden

Vriendschappen die eindigen zijn vaak pijnlijk, maar ook een kans. Een kans om niet alleen de relatie met de ander, maar ook de relatie met jezelf te verdiepen. Door te reflecteren op wat een vriendschap je heeft geleerd – over liefde, over grenzen, over verlies – kun je groeien. Je kunt ontdekken hoe je verleden je gevormd heeft, maar ook hoe je je toekomst anders wilt vormgeven.

En onthoud: elke vriendschap, zelfs als die eindigt, heeft waarde gehad. Het heeft je iets gegeven, een stukje gevormd van wie je nu bent. Koester dat. En wees zacht voor jezelf in het proces van loslaten. Want verbinding begint altijd bij jezelf.